Rouwdeskundige Manu Keirse geeft advies 3 tips bij rouw en verlies

‘De belangrijkste boodschap over hoe je mensen kunt helpen in verdriet? Eerst en vooral moet je luisteren. En daarna moet je luisteren. En als je dit hebt gedaan, probeer dan nog eens te luisteren.’ – Manu Keirse

Rouwdeskundige Manu Keirse gaf een lezing over rouw en verlies op natuurbegraafplaats Landgoed Mookerheide. We lichten hieronder enkele waardevolle adviezen voor je uit.

De dood op afstand

Ieder mens krijgt te maken met verlies, en ieder mens wil er het liefst ver van blijven. Terwijl het onvermijdelijk is. In onze samenleving hebben we de dood ver van ons afgeduwd en roepen verlies en rouw al snel ongemak op, vertelt Manu Keirse. “Verdriet en rouw zijn teruggedrongen binnen de muren van het gezin of de naaste familie. We dragen het minder met elkaar. Mensen hebben het er niet graag over en weten er niet mee om te gaan. Ze aarzelen om naar iemand in verdriet toe te gaan, weten vaak niet wat ze moeten zeggen of doen.”

Rouwtaken

Lange tijd was de opvatting dat rouw zich uitte in vaste fasen. Dat deed niet altijd recht aan de uiteenlopende manieren waarop mensen rouw ervaren. “Ik spreek van rouwtaken in plaats van rouwfasen”, zegt Keirse. “Rouwfasen klinken mij te passief, alsof je lijdzaam moet afwachten tot het verdriet overgaat. De tijd geneest geen wonden. Verpleegkundigen weten dat een wond op het lichaam verzorgd moeten worden, anders zal deze zich uitbreiden. Een emotionele wond geneest ook niet door de tijd, maar door de zorg die men eraan besteedt.”

Verdriet overleven

Keirse benoemt vier rouwtaken die door elkaar heen lopen: de realiteit onder ogen zien, de pijn van het verlies ervaren, je aanpassen aan een leven zonder de ander en tenslotte opnieuw leren genieten terwijl je de herinnering bewaart. Dat is hard werken. Keirse noemt het niet voor niets ‘rouwarbeid’. Keirse: “Ik spreek niet over verdriet verwerken, maar over verdriet overleven. Rouw wordt te veel gezien als iets waar je overheen moet komen en verwerken, terwijl de nadruk moet liggen op de relatie die blijft. Verdriet overleven heeft meer te maken met herinneren dan met vergeten. Een persoon waarvan je hebt gehouden, blijft altijd een deel van je leven.”

Helpen bij verlies en verdriet

Rouwarbeid is niet iets wat een rouwende alleen kan doen. Cruciaal is de manier waarop de omgeving reageert. “Vrienden en familie kunnen mensen helpen om de rouwtaken op zich te nemen zodat rouwenden er minder alleen voor staan. Dat betekent vooral luisteren en er zijn. Het betekent ‘getuige’ zijn van verdriet in plaats van de richting te willen bepalen of er onmiddellijk iets aan willen doen.”

3 tips van Manu Keirse om een ander bij te staan

Om te troosten volstaat het vaak om liefdevol te zwijgen en zwijgend mee te lijden. Bedenk geen oplossingen, er valt niets op te lossen. Laat adviezen achterwege. Luister 80% van de tijd en spreek 20% van de tijd. Het zijn niet de antwoorden die je geeft die het meest helpen, maar je volgehouden beschikbaarheid om te luisteren naar gevoelens en gedachten. Zeg niet hoe iemand zich moet voelen, maar luister naar hoe de persoon zich voelt.
Wees niet bang de naam van de overledene te noemen. Blijf praten over de persoon. Herinneringen houden hem of haar levendig. Breng het onderwerp openhartig ter sprake. Het is niet omdat je erover praat dat iemand huilt maar omdat het verdriet er is. Een zinvolle vraag is: ‘Welk soort ouder, partner, kind, broer of zus was hij of zij? Wat herinner je je het meest’?
Neem regelmatig zelf contact op en wacht niet op het initiatief van de rouwende. Zeg niet: ‘Bel me als ik iets kan doen’. Een vaag aanbod kan worden begrepen alsof je hoopt dat hij of zij je niet belt. Bied specifieke hulp en neem zelf het initiatief om te bellen.